لیستمطالب مفید

برابر گزارش جهان‎گردان و سیاحان اروپایی از یک سابقه بیش از 500 سال در مصرف قهوه برخوردار است. طی سال های قرن 16 و هفدهم میلادی تجار ایرانی از بزرگ ترین صادر کنندگان قهوه از یمن به ایران و از آنجا به سایر ممالک شرق و حتی اروپایی بوده اند. فرهنگ قهوه نوشی در ایران تابع چهار موج مصرف قهوه است.با توجه به سوابق تاریخی مصرف قهوه در بلاد ایران، به موازات توسعه موج های مختلف قهوه نوشی ایرانیان پیش بینی می شود که در صورت تولید بیشتر این محصول، بازار مورد نظر کشور در 5 سال، 10 سال و حتی دهه های بعدی همواره رو به افزایش خواهد بود و در آینده نزدیک(دو دهه آینده) به جایگاه دو قرن پیش خود مبنی بر پیشی گرفتن از هر محصول نوشیدنی دیگر و حتی در مصرف از چای جلو خواهد زد.

ایرانیان به واسطه بازرگانان یمنی خود که قبل از ظهور اسلام تحت حاکمیت ایران ساسانی راه تجاری به سوی آفریقا و شبه جزیره عربستان را از طریق تنگه معروف باب المندب گشوده بودند، آشنا شدند. فرهنگ عامه ایرانیان علاوه بر تکثر «قهوه خانه ها» در گوشه کنار این سرزمین چنان با قهوه درآمیخته است که رنگ «قهوه ای» را برای نامگذاری نوعی خاص رنگ مرتبط با آن انتخاب و مورد استفاده قرار داده اند.ما در ادامه به معرفی کامل این محصول خاص و شرح جایگاه ویژه ان در فرهنگ ایرانی می پردازیم.....

قهوه پرشین قهوه ای خاص و محصولی جدید با ترکیب قهوه برشته و رست شده با درصد ترکیبی مشخص از قهوه از نوع عربیکا (با درصد کافئین کمتر) به میزان بیشتر و روبوستا (با درصد کافئین بالاتر) با درصدی کمتر و ادویه های خوش بو و خوش طعم زنجبیل، دارچین، هل، میخک و بلوط است. تهیه و ساخت قهوه ایرانی اکنون به صورت نیمه صنعتی و اتوماتیک به کمک برخی ماشین الات صورت می گیرد، نظر به این که پایه اصلی تولید «قهوه پرشین» سه فرآیند برشته سازی(روست) و آسیاب بسیارریز و پودری و بسته بندی بهداشتی و زیبا است، شرکت طعم سبز ، در حال توسعه صنعتی آن به کمک دو روش مدرن« تفت بستر سیال » یا همان «روش تفت هوای داغ» و روش «اتوماتیک کامپیوتری» با قابلیت تنظیم درجه‌ برشتگی و تولید خودکار با حجم تناژ بالا با توجّه به زیرساخت های موجود صنعتی در کشور است....

قهوه پرشین، قهوه ای است با طعم خوش سلامتی و مژده!! مژده!! که قهوه نوشی بسیار آسان شد؛ اگر از این پس، قهوه را آسان و سالم به سبک ایرانیان بنوشید! ....

بهترین قهوه پرشین و قهوه سازهای «پرشین پات» را می توان از فروشگاه مرکزی «طعم تلخ» (تهران، شهرک غرب، مرکز تجاری لیدوما، طبقه G2، پلاک 31) با تخفیف ویژه و خاص و هم چنین در فروشگاه های «اتکا» سراسر کشور تهیه کرد. این محصول را می توان از طریق سایت دیجی کالا نیز با تخفیف خرید اینترنتی نمود.

خواص قهوه پرشین (ایرانی) قهوه پرشین به دلیل نجوشیدن یا عصاره بودن چون حاوی فیبر نامحلول دانه خالص قهوه است؛ دارای خاصیت اثبات‌شده ضد یبوست و حتی ضد نفخ است. در قهوه ‎نوشی به سبک پرشین به دلیل آن‌که از کل قهوه (عصاره و لرد یا فیبر) استفاده می‎شود؛ نوشندگان آن، از سهولت در دفع و نبود هیچ‌گونه قبض و احتباس در مزاج (ملین طبع )، احساس رضایت می کنند و تقریبا از شر قرص و یا درد ناشی از سختی در دفع مدفوع رهایی می یابند..........

ایرانیان از دیرباز برای قهوه نوشی روش و اداب خاص داشته اند، یکی این که قهوه را با مخلوط آب گرم به‌صورت دمی و بر روی سماور و هم در قهوه جوش-های مسی یا سرامیکی، آن را در کنار شعله¬های آتش و یا خاکستر آتشین به‌آرامی به هم می‌زدند و آنگاه غلیظ شده آن را به آرامی می نوشیدند. راوندی در جلد هفتم از کتاب تاریخ اجتماعی ایران بیان می دارد که: در دوره سلطنت شاهرخ نوه نادرشاه براى اولين بار سماور از روسيه وارد ايران شد، تا مدت هشتاد سال همواره سماور از روسيه وارد ايران مى‏شد، تا دوران صدارت امیرکبیر فرارسيد، وى صنعتگران ايرانى را تشويق كرد كه سماور بسازند؛ از سماور در آغاز امر براى تهيه قهوه‏ استفاده مى‏كردند، بعدها كه چاى وارد ايران شد، از سماور براى آماده كردن چاى نيز استفاده شد...»

قهوه پرشین انواع مختلفی دارد که به صورت خالص یا در ترکیب با سایر گیاهان دارویی یا ادویه ای بدست می آید:

«دسيلوا» سفیر اسپانیا در دربار شاه‌عباس کبیر در سال 1614.م در گزارش سفر خود آورده که ایرانیان قهوه خود را با ديگر گياهان مخلوط مى‌كنند و معتقدند كه از اين تركيب نوشيدنى بسيار سالمى پديد مى‌آيد كه به خصوص براى معده مفيد است. از میان قهوه های موجود در بازار، قهوه پرشین به دلیل مواد افزودنی طبیعی با منشأ گیاهی ازیک‌طرف و از طرف دیگر به دلیل وجود قهوه عربیکای مناسب در ترکیب قهوه رست شده آن از مقدار کافئین مناسب و متعادلی برخوردار و تا حدودی نیز جزء قهوه های کم کافئین طبقه بندی می‌شود؛ بنابراین برای بیماران خاص مثل بیماری‌های قلبی و عصبی و همچنین افراد با مزاج سودا یعنی آن‌هایی که به‌طور غیر‌قابل‌پیش‌بینی دچار افسردگی، بی‌قراری، یاس و ناراحتی روحی می‌شوند، نوشیدن قهوه پرشین به عنوان دارو، بسیار مفید و اثرگذار است.

درخت قهوه در اصل محصولی آفریقایی از سرزمین حبشه(شرق و شاخ افریقا) است و در کوه‌های جنوب غربی اتیوپی در منطقهای با نام «کافا» به شکل وحشی و خودرو میروید. دانه میوه قهوه در زبان عربی به «بن» معروف است. منبع : کتاب «قهوه ایرانی»، تالیف دکتر نیک بخش حبیبی، انتشارات پشتیبان، چاپ دوم 1401

ماهیت قهوه «قهوه»، میوه درخت و گیاهی است از خانواده روبیا یا دقیقتر روبیاسیا یا گیاهان گل‌دار بانام فارسی تیره« گل‌سپاسی‌سان» با توزیع یا گستردگی رویش جهانی که قابلیت رشد تقریباً در هر منطقه از جهان، به‌غیراز محیط‌های سخت حیاتی مانند مناطق قطبی و بیابان‌های بسیار خشک را دارد. منبع : کتاب «قهوه ایرانی»، تالیف دکتر نیک بخش حبیبی، چاپ دوم 1401

طبع قهوه قهوه ازنظر طب سنتی و به بیان حکیم عقیلی خراسانی(1160 شمسی)، در حالت خام دارای طبع «سرد و خشک» ولی در حالت برشته و رست شده به دلیل تلخی معطر دارای طبع «گرم و مرطوب» است که البته به تدریج که قهوه رست و یا برشته زیاد بشود و کهنه گردد، کم کم به سمت طبع سرد و خشک متمایل میشود . منبع : کتاب «قهوه ایرانی»، تالیف دکتر نیک بخش حبیبی، انتشارات پشتیبان، چاپ دوم 1401

گونه های قهوه بین گونه های مختلف قهوه، دو گونه از همه مشهورترند و بیشتر در دنیا کشت می‌شوند. در نوع اول گونه‌ای که از همه معروف‌تر و بیشتر موردتوجه است و ازلحاظ بو و طعم بالاترین درجه کیفیت را دارد «قهوه عربیکا» می‌باشد، که خاستگاهی آفریقایی و سپس یمنی دارد ولی اکنون در امریکای جنوبی همانند «کلمبیا، پرو، برزیل و پورتوریکو» و آفریقایی« کنگو، تانزانیا و اتیوپی» و آسیایی«اندونزی، هندوستان و ویتنام» به‌خوبی رشد می‌کند و ازآنجا به سراسر جهان صادر می شود. نوع دوم قهوه، درخت کانه فورا یا روبوستا است که در مناطق آفریقای مرکزی و غربی کشت و به‌خوبی شرایط نامساعد را تحمل کند. این نوع از قهوه اگرچه دارای بوی کمتر و طعم تلخ‌تر است ولی دارای کافئین بالاتری نسبت به بقیه دارد. بیشتر درخت‌های روبوستای جهان در برابر آفات مقاوم هستند و ازاین‌رو قیمت این قهوه بسیار ارزان‌تر از قهوه عربیکا است. منبع : کتاب «قهوه ایرانی»، تالیف دکتر نیک بخش حبیبی، انتشارات پشتیبان، چاپ دوم 1401

تفاوت عربیکا و روبوستا از اولین کسانی که در آثار علمی خود به گونه های متفاوت قهوه اشاره کردهاند، طبیب محقق ایرانی حکیم عقیلی خراسانی (1160 شمسی، 1781.م) است که در این باره بیان داشته که... قهوه سبز یمنی(عربیکا)، قهوهایست با دانه‌های سبز متوسط، خوشبوی و بوداده کوبیده آن چرب می‌باشد و خوش‌طعم و رایحه... قهوه سبز حبشی(ربوستا)، قهوهای که در کوهستانهای حبشه(نوار مرکزی و غرب افریقا) بسیار بروید، طعمی به شدت تلخ و کم عطر و میوه آن اندکی سفید، بزرگ‌تر و سبک‌تر از قهوه یمنی(عربیکا) است. پوست تازه آن با اندک رطوبت، چسبندگی بیشتر و تلخی کمتر با حلاوت یا طعم شیرین بیشتر و چون خشک گردد حلاوت آن کم و رفته‌رفته زایل می‌گردد... اگرچه قهوه عربیکا و روبوستا ممکن است ظاهر مشابهی داشته باشند، ولی با هم تفاوتهای دارند که به طور قابل توجهی این دو گونه محبوب قهوه را از هم متمایز می کند ... منبع: منبع : کتاب «قهوه ایرانی»، تالیف دکتر نیک بخش حبیبی، انتشارات پشتیبان، چاپ دوم 1401

برای نخستین بار اصطلاح «قهوه ایرانی»توسط احمد بن يحيى مصری در کتاب باارزش فرهنگنامه 27 جلدی خود به نام : مسالك الأبصار في ممالك الأمصار، در قرن هشتم هجری نقل شده است : ..... منبع : کتاب «قهوه ایرانی»، تالیف دکتر نیک بخش حبیبی، انتشارات پشتیبان، چاپ دوم 1401

در این مقاله با انواع «فنجان های قهوه نوشی ایرانی»، «قهوه‌جوش و قهوه‌ریز ایرانی» و «قهوه دان های ایرانی» در طول تاریخ اشنا می شوید...