خواص و وفواید قهوه پرشین

قهوه پرشین به دلیل نجوشیدن یا عصاره بودن چون حاوی فیبر نامحلول دانه خالص قهوه است؛ دارای خاصیت اثبات‌شده ضد یبوست و حتی ضد نفخ است. در قهوه ‎نوشی به سبک پرشین به دلیل آن‌که از کل قهوه (عصاره و لرد یا فیبر) استفاده می‎شود؛ نوشندگان آن، از سهولت در دفع و نبود هیچ‌گونه قبض و احتباس در مزاج (ملین طبع )، احساس رضایت می کنند و تقریبا از شر قرص و یا درد ناشی از سختی در دفع مدفوع رهایی می یابند.......... محمد مؤمن حسینی (1080.ه.ق)، در رساله خود با نام «تحفه حکیم یا تحفةالمؤمنین» برای اولین بار در ایران، در زمان شاه سلیمان صفوی، مطالبی درباره قهوه و خواص دارویی آن ذکر کرده است. خواصی را که حکیم سید محمدحسین عقیل خراسانی (1160 شمسی یا 1781 میلادی) در کتاب خود با نام «قرابادین کبیر» یا «ذخائر التراکیب» در باب خواص قهوه ذکر کرده است که اهم آنها عبارتند از:... ملین طبع، مدر بول(ادارآور)، مجفف رطوبات(رطوبت زدا)، درمان سرفه بلغمی، نزلات(زکام یا سرما خوردگی)، رفع اعیا (خستگی) و تقویت معده، مفید برای معده و کاهش فشارخون، مؤثر در درمان آبله، حصبه و بواسیر دانسته، نوشیدن آن تشنگی را برطرف کرده و مالیدن آن روی زخم، فرآیند بهبود را تسریع می‌کند؛ عقیلی خواص مضر قهوه را مربوط به نوشیدن قهوه‌ای می‌داند که از دانه‌های کهنه و بیش‌ازحد سیاه و تیره برشت (دارک رست) تهیه‌شده می‌داند. در قهوه ‎نوشی به روش ایرانی (پرشین) خاصیت دارویی قهوه را بهتر از هر نوع سبک قهوه نوشی دیگر می توان ملاحظه کرد. از بهترین اوقات در نوشیدن قهوه، وقت سحر درست پیش از اذان و صرف سحری در اوقات ماه مبارک رمضان است. ایرانیان به‌ویژه در شهرهای شیراز، اصفهان و....عادت دارند در صبحگاهان از آش یا حلیم به‌عنوان صبحانه استفاده کنند، در چنین مواقعی نیز بی‌استثنا از چای به‌عنوان نوشیدنی استفاده می کنند و همه هم از سوءهاضمه و سوزش معده رنج می برند. شما خواننده محترم به احتمال زیاد دارای تجربه مشابه در این خصوص هستید. امروزه ایرانیان می توانند با نوشیدن قهوه پرشین در صبحگاهان بدون هیچ نگرانی از بابت ترش کردن و بروز سوء هاضمه پس از صرف آش و حلیم و حتی کله پارچه بدون هیچ عارضه‌ای به کار خود بانشاط بیشتری ادامه دهند. در گزارش سفر«دسيلوا فيگويروا » سفیر اسپانیا به دربار شاه‌عباس کبیر در سال 1614.م تأکید شده که...قهوه از آشامیدنی‌های مقوى است كه ايرانيان براى سلامت و كسب لذت در مكان های به نام قهوه‎ خانه مى‌نوشند. اين نوشيدنى مايعى سیاه‌رنگ و بسيار تلخ است كه آن را با ديگر گياهان مخلوط مى‌كنند و ايرانيان معتقدند كه از اين تركيب نوشيدنى بسيار سالمى پديد مى‌آيد كه بخصوص براى معده مفيد است. اين نوشيدنى را در فنجان‎های چينى مى‌ريزند و در حاليكه بسيار داغ است، بعد از مدتى فوت كردن جرعه‌جرعه مى‌نوشند. به همین منظور است که قهوه پرشین به شکل ساده یا کلاسیک (بدون طعم یا افزودنی) و یا طعم دار (زنجبیلی، دارچینی و....) تهیه و در دسترس عموم قرار داده می ‎شود .همگان آگاهند که کافئین به دلیل افزایش دادن تحرک و بازده قلب برای اشخاص مبتلابه بیماری‌های قلبی و عصبی مناسب نیست، لذا برای اینکه این قبیل اشخاص نیز بتوانند از قهوه استفاده کنند و بخورند باید نوعی از قهوه را بنوشند که مقدار کافئین آن تا حدود زیادی کاهش داشته باشد. این نوع قهوه را قهوه کم کافئین می‌نامند. مقدار کافئین در این نوع قهوه‌ها معمولاً نباید از5/. گرم در هر کیلوگرم تجاوز نماید یعنی حداکثر 5 در ده هزار باشد. از میان قهوه های موجود در بازار قهوه پرشین به دلیل مواد افزودنی طبیعی با منشأ گیاهی ازیک‌طرف و از طرف دیگر به دلیل وجود قهوه عربیکای مناسب در ترکیب قهوه رست شده آن از مقدار کافئین مناسب و متعادلی برخوردار است؛ بنابراین برای این قبیل بیماران نوشیدن آن بسیار مناسب می باشد. قهوه به هنگام رست یا برشته شدن از آن پوسته نازکی جدا می‎شود که در محفظه خالی در مجاور دیگ‌های بزرگ دستگاه رست (رستر) یا برشته‌کن به‌آرامی جمع و تلنبار می‎شود. امروزه تحقیقات علمی از تأثیر مثبت این نوع از پوسته یا قشر نازک قهوه در افزایش میل جنسی و تسریع فرآیند هضم و غنی‌سازی نان اشاره دارد. در ساخت نوعی خاص از قهوه پرشین در ترکیب با این نوع از پوسته یا قشر، قهوه غنی‌شده و گوارا نیز تولید شده است. به افراد با مزاج سودایی یعنی آن‌هایی که به‌طور غیر‌قابل‌پیش‌بینی دچار افسردگی، بی‌قراری، یاس و ناراحتی روحی می‌شوند، نوشیدن قهوه پرشین به عنوان دارو، بسیار مفید و اثرگذار است. رکسی می تواند با مقدار کمی شیره انگور یا خرما همراه با شیر کم‌چرب و قهوه تازه و اصیل پرشین، یک کافی میکس پرشین به‌صورت خانگی با نام «پرشین نیک» تهیه کند. قهوه پرشین به‌طورکلی قهوه ای ترکیبی بدون شکر و کم‌چرب است و طعم تلخ ملایمی دارد که می¬تواند برای بیماران دیابتی، مبتلایان به چربی خون و اضافه‌وزن، بسیار مناسب باشد. قهوه پرشین به دلیل استفاده از آب نسبتاً جوش، در مقایسه با دو روش رایج تهیه قهوه یعنی اسپرسو (با بخار بسیار داغ) و ترک (قهوه پزی اجاقی یا آتشین) کمتر اکسیده می‎ شود. جوشاندن زیاد قهوه و یا استفاده از بخار بسیار داغ می‌تواند کیفیت پودر قهوه را کم کند و باعث اکسیده شدن آن و در نتیجه، طعم قهوه ترش و کمی تلخ می‎شود. وقتی پودر قهوه پرشین با آب نسبتاً داغ آماده می‎شود واکنش‌های شیمیایی، ذرات محلول را از پودر قهوه بیرون می‌کشند که درنتیجه، مایع حاصل، طعم و بوی اصلی قهوه را خواهد داشت. ذرات حل شونده قهوه‌، در دماهای 93 تا ۹۶ درجه سانتی‌گراد بهتر حل می‌شوند، به همین دلیل قهوه دَم‌شده با آب کمی داغ دارای طعم و مزه‌ی قوی‌تری است. البته آب گرم همچنین ذرات حل شونده را سریع‌تر از پودر قهوه بیرون می‌کشد، بخار می‌کند و در نتیجه عطر خوش آن را زودتر احساس می‎شود. عقیلی خراسانی به نقل بعضی از راغبان و حریصان به شرب قهوه ایرانی رباعی زیر را در مدح آن بیان کرده است: راحیست قهوه، روح فزا و کسل گُسل، آرام جان و قوت اعضا و قوت دل، تقریب اجتماع جوانان پارسا، تفریح بخش خاطر پیران مضمحل...